Het belang van Dierenparken

Inleiding 

Dierenparken zijn al eeuwen oud. Vroeger ontstonden deze vooral uit privécollecties van bijvoorbeeld mensen van adel of andere rijke personen. Op uitzondering (en later wat algemener) mochten mensen dan tegen betaling komen kijken naar de collectie exotische dieren. Circussen hadden vaak ook het doel van dieren tentoonstellen die men in een tijd zonder TV of internet anders nooit in het echt zouden zien. De eerste publiekelijke dierentuin was echter Tiergarten Schönbrunn in 1752.  Tegenwoordig zijn er meer dan 3000 dierenparken in alle uithoeken van de wereld. De behoefte van mensen om wilde en exotische dieren te zien is nog altijd zeer groot en dieren blijven enorm populair. Zoals in de vroegere tijden roepen veel dieren een enorme fascinatie en bewondering op bij mensen. Dit alleen al is voor veel mensen een argument vóór dierentuinen, er zijn echter nog veel meer redenen waarom deze parken zo ontzettend belangrijk zijn!

Redenen waarom dierenparken onmisbaar zijn

• Educatie

Dit heb ik in andere artikelen ook al eens behandeld. Educatie is één van de grootste redenen waarom dierenparken zo belangrijk zijn in mijn mening. Het is onmogelijk om een dierenpark te verlaten zonder ook maar iets te hebben geleerd. Parken doen hun uiterste best met educatief materiaal zoals infoborden, folders, interactieve opstellingen, beeldmateriaal, presentaties, exposities en nog zoveel meer! Nergens staat vastgesteld dat parken dit moéten doen. Toch zul je in bijna alle moderne dierentuinen (en al helemaal hier in Noord en West-Europa) educatie tegenkomen. Ik heb hem eerder gebruikt en ik ga hem weer quoten: ""Uiteindelijk zullen we alleen in stand houden waar we van houden, en we houden alleen van wat we begrijpen; en we zullen alleen begrijpen wat we geleerd hebben". Wanneer je een dierenpark bezoekt gebeurt er meer dan alleen het zien van de dieren. Je leert over deze dieren, ziet hoe deze dieren zich gedragen, raakt gefascineerd door ze en maakt misschien zelfs wel een connectie met ze. Pas dan zul je ook daadwerkelijk om deze dieren geven en je bekommeren om de wilde soortgenoten die het door ons eigen doen vaak zeer slecht hebben!

• Immersie

Dit is voor sommigen gelijk aan educatie, maar ik wil het toch nog even apart benoemen. In de meeste dierentuinen en ook in steeds meer parken 'duik' je als het waren onder in een nieuwe wereld; De wereld van de dieren. We zijn al lang de tijd voorbij dat dieren simpelweg achter tralies staan op een betonnen vloer. Tegenwoordig worden habitats volledig nagebouwd. Helemaal in sfeer en met de nieuwste en duurste materialen, honderden verschillende planten, watervallen, verhogingen en natuurlijke barrières zonder tralies. Een heel groot deel van dit is simpelweg esthetisch en meer voor de bezoeker dan voor het dier. Denk maar eens na, denk je dat het een leeuw echt uitmaakt of hij op een gladde betonnen verhoging ligt of een verhoging in de vorm van een schitterende kunstrots? Het antwoord is waarschijnlijk nee. Aangezien kaal beton veel sneller warm wordt in de zon vindt de leeuw optie 1 misschien zelfs fijner. En omdat kaal beton makkelijker is schoon te maken is dit zelfs wel beter voor het dier dan de 'esthetisch goed uitziende' optie. Immersie is niet alleen prachtig en vermakelijk maar helpt in de educatie om aan jou te laten zien waar dit dier voorkomt en hoe het habitat eruit moet zien (of hoort te zien!).

• Wetenschappelijk onderzoek

Het wordt soms vaak over het hoofd gezien maar er wordt echt immens veel wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd in dierenparken! In het Dolfinarium alleen al zijn zelfs al meer dan honderd wetenschappelijke onderzoeken geweest!  Veel dierenparken werken samen met wetenschappers, universiteiten of musea. Dit biedt zowel wetenschappers en onderzoekers een unieke kans als dat het de dierenparken helpt om de dieren beter te kunnen begrijpen en verzorgen. Veel onderzoeken zijn in het wild niet mogelijk zonder de dieren veel stress te bezorgen of zelfs te beschadigen. (Er zijn ook onderzoeken die simpelweg helemaal niet mogelijk zijn in het wild). Hierbij biedt gevangenschap een geweldige mogelijkheid aan. Daarnaast zijn dieren in dierenparken vaak gewend aan mensen en gehanteerd worden door mensen waardoor het onderzoek met zo min mogelijk stress kan worden uitgevoerd. Veel baanbrekende onderzoeken vinden hun oorsprong in dierenparken waarbij de resultaten wilde soortgenoten hebben geholpen!

• Conservatie

Conservatie wordt door bijna alle moderne dierenparken toegepast. Zo zijn er onder andere fokprogramma's voor bedreigde diersoorten. Deze fokprogramma's worden wereldwijd gecoördineerd en de dieren die in deze programma's worden geboren kunnen zelfs weer in het wild worden uitgezet. Zo zijn er zelfs verschillende dieren van uitsterven gered dankzij dierentuinen! Dit geldt voor bijvoorbeeld de Californische condor, Arabische oryx, Amoerpanter, de Bongo, het Przewalskipaard en het Gouden Leeuwaapje. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van soorten die dankzij de inzet van dierenparken nog steeds bestaan in het wild. Ook dicht bij huis zijn dergelijke programma's uitgevoerd. Zo zijn in de jaren 90' toen het slecht ging met de zeehondenpopulatie in Nederland verschillende grijze zeehonden uitgezet in de Noord en Waddenzee door het Dolfinarium. Deze dieren waren in het Dolfinarium geboren! Ook het Spaanse Loro Parque Tenerife heeft al meer dan zes verschillende soorten papegaaien van uitsterven gered dankzij fokprogramma's en educatie voor de lokale bevolking waar deze dieren voorkomen! Conservatie is echter meer dan fokprogramma's. Veel dierenparken doneren aan goede doelen en projecten die bijdragen aan de conservatie van diersoorten en habitats. (Nogmaals, ze hoéven dit niet te doen!). Zo wordt er door Loro Parque alleen al een bedrag van miljoenen euro's besteed aan natuurbehoud! 

• Bewustwording

Niet iedereen groeit op met dieren of met natuur. Met name de mensen die in de stad leven komen vaak weinig in contact hiermee. Sommige kinderen hebben zelfs nog nooit een huisdier gehad en hebben veel diersoorten nog nooit in het echt gezien. Ik heb dit zelf meegemaakt toen ik een rondleiding gaf aan een schoolklas. De kindjes staarden met grote ogen naar een gevlekte geit en riepen blij "Koe!!". Zij kenden de koe alleen maar uit boekjes en van plaatjes. De geit was inderdaad gevlekt en had horens, alle kenmerken van een koe.. Het was dan ook absurd voor ze dat dit geen koe was. De wilde kraaien die er liepen werden overigens voor kippen aangezien. Toen ik een ei uit het vogelhok haalde viel hun mond letterlijk open. Deze kinderen wisten zo weinig van dieren dat het bijna magie was! Na een middag met mij meelopen, leren over dieren, dieren bekijken en dieren aaien/knuffelen kwamen de kinderen helemaal los. Ze wilden ineens alles weten en leren over dieren. Dít is nu precies waarom het belangrijk is dat kinderen opgroeien met dieren en dierentuinen. Het leren over dieren, waarom we ze moeten beschermen en dat we goed voor dieren moeten zorgen! Misschien worden deze kindjes dankzij zo'n middag tussen de dieren wel dierenarts, dierverzorger of dierenliefhebber in het algemeen. Misschien houdt het kinderen tegen om in hun pubertijd agressief te doen tegen dieren (wat toch nog regelmatig gebeurt). Als er maar één kindje iets van inspiratie heeft gekregen dan is het geslaagd! Toch??

Dát is het belang van dierenparken. Educatie, immersie, wetenschappelijk onderzoek, conservatie en het letterlijk redden van bedreigde soorten! en hopelijk iedereen bewustwording meegeven dat we goed moeten zorgen voor de dieren en de planeet waarop we leven!