Walarium, beloegas en Kortsnuitdolfijnen in Zoo Duisburg

Introductie: Moby Dick in de Rijn 

In 1966 werd er een beloega gespot in de rivier Rijn in Duitsland. Het verhaal was dat deze beloega van Canadese origine was en gevangen werd voor London Zoo. Tijdens het vervoer naar Engeland kwam het schip waar deze beloega op verbleef in een storm terecht en dreigde bijna om te kiepen. Hierdoor is de beloega van boord gevallen en verdwenen in de Noordzee. Hierna maakte het dier zijn weg door Nederland, zwemt de rivieren op en komt uiteindelijk in Duitsland terecht. "Moby Dick" zoals het dier werd genoemd kreeg veel media aandacht. Hij zwom de lengte van de rivier af en kwam regelmatig door zowel Nederland als Duitsland. Hij werd gevolgd door helicopters en veel mensen kwamen aan de rivierkant staan om het dier te kunnen bekijken en om foto's te maken. 

Moby Dick wekte ook interesse bij de Directeur  Dr. Wolfgang Gewalt uit de dierentuin in Duisburg. Hij was net begonnen met het houden van zeezoogdieren in zijn dierentuin en hij verkondigde dat hij een verblijf zou gaan bouwen voor de beloega en het dier wilde vangen. Dierenrechtenorganisaties waren hier echter sterk tegen. Het werd een gevecht tussen twee partijen. Gewalt probeerde de beloega herhaaldelijk te vangen -die bij iedere poging ontsnapte- en dierenactivisten probeerden het dier terug naar zee te leiden. Na vier weken in de verontreinigde Rijn te hebben rondgezwommen bereikte Moby opnieuw het Nederlandse gedeelte van de Rijn en werd vervolgens door twee politievoertuigen terug geleid naar Noordzee. Na zijn mislukte poging om de Rijn-beloega te vangen nam Dr. Wolfgang Gewalt de beslissing om zijn eigen beloega te gaan vangen, direct uit het poolgebied. Hij startte zijn eigen expeditie in 1969 naar het Canadese Hudson Bay en kwam terug met twee beloegas. Één dier werd Moby genoemd - naar het dier in de Rijn en de ander werd Allua genoemd. De twee dieren werden gehuisvest in een verblijf dat het "Walarium" werd genoemd. Een speling op "Wal", het Duitse woord voor walvis en "dolfinarium".

Ferdinand en de Kortsnuitdolfijnen

Het was de bedoeling om met de beloegas te gaan fokken, Er werd dan ook gedacht dat de dieren een koppel waren. Pas terug in Duisburg kwamen ze erachter dat Moby een vrouwtje was in plaats van een mannetje. Een tweede expeditie werd in gang gezet om alsnog een mannetje te gaan vangen voor de dierentuin. In de maand juli van 1975 ging de tweede expeditie naar Hudson Bay van start. Opnieuw onder leiding van  Dr. Gewalt, met als doel het vangen van een mannelijke beloega. De naam van het dier was al gekozen; 'Ferdinand'. Omdat de expeditie gefinancierd werd door het 'Ferdinand Lentjes Donatiefonds'. Er werden een aantal dieren gevangen, de meeste bestemd voor New York Aquarium en één mannelijk dier werd uitgekozen voor Zoo Duisburg. Eindelijk hadden ze hun Ferdinand gevonden! In een zelf inelkaar getimmerde transportkist werd Ferdinand naar Frankfurt gevlogen, waar hij vervolgens in een koeltruck werd geplaatst en naar Zoo Duisburg werd gereden.  Met behulp van een hijskraan werd hij vervolgens in het Walarium geplaatst bij de twee vrouwelijke beloegas. Het Walarium werd een groot succes en de drie dieren trokken heel veel publiek. Geboortes van jonge beloegas bleven echter uit  en Dr. Gewalt was uiteindelijk bang dat het enthousiasme voor de beloegas en het Walarium af zou gaan nemen.

In 1978  besloot Gewalt dat hij een nieuwe walvisachtige aan het walarium wilde toevoegen. Deze zouden dan samen zwemmen met de beloegas. Gezien het formaat van de drie beloegas en de grootte van het bassin moesten dit niet al te grote dieren worden. Uiteindelijk werd besloten een expeditie naar Argentinië te houden om Kortsnuitdolfijnen, (ook wel  Commerson's dolfijn genoemd) te gaan vangen. Ze vingen in totaal 6 dieren op 18 december 1978. Drie dieren voor Zoo Duisburg en drie dieren bestemd voor Ouwehands Dierenpark, een dierentuin in Nederland. Tijdens de reis terug naar Duitsland werd de vlucht ineens vertraagd en moesten ze de dieren tijdelijk onderbrengen in het zwembad van een villa! Hier en tijdens de vlucht stierven vervolgens drie dieren. Waarschijnlijk door de slechte omstandigheden in het zwembad, stress en/of oververhitting. De drie dieren die uiteindelijk Duisburg bereikten waren twee mannetjes; Comodoro en Yogi en één vrouwtje genaamd Overa. Comodoro en Overa stierven echter heel snel na aankomst. Achteraf bleek dat zij longworm hadden, ook hadden ze een schimmelinfectie en huidinfectie opgelopen. Mogelijk door het verblijf in het zwembad en het feit dat de verzorgers met blote voeten in het water zijn gegaan bij de dieren, zonder zich te ontsmetten. Yogi bleef echter gezond en werd al snel getoond aan het publiek.

Omdat Yogi nu alleen was, werd in 1980 nog een expeditie gemaakt naar Argentinië. Dit keer vingen ze vijf dieren, allemaal mannetjes. Twee dieren stierven snel na aankomst omdat ze elkaar hadden aangevallen. De drie overgebleven mannetjes werden Nico, Gaucho en Pepe genoemd. Zij werden uiteindelijk aan publiek tentoongesteld en deden later zelfs mee met de shows. Gaucho stierf echter twee jaar later al om onbekende redenen. Omdat het moeilijk bleek de Kortsnuitdolfijnen in leven te houden werden er in 1984 nog één keer 5 dieren gevangen in Argentinië. Twee mannetjes genaamd Busso en Hanschen en drie vrouwtjes. Slechts één van deze vrouwtjes genaamd Gracia bleef kort leven, de andere twee stierven heel snel nadat ze waren gevangen. Ook Hanschen redde het niet lang, na nog geen jaar in Zoo Duisburg te zijn geweest stierf hij uiteindelijk aan enterobacteriële infectie. Ook stierf beloega Allua in 1984, nu waren er dus nog maar twee beloegas.

Yogi, Pepe, Nico en Busso waren te zien samen met de beloegas in het Walarium. Ze traden zelfs op in de shows en lieten indrukwekkende gedragingen zien zoals sprongen over de beloegas en over een lat die door de beloegas omhoog werd gehouden. Hun kleine formaat en aparte zwart-witte uiterlijk was heel populair onder het publiek. Ze waren een aantal jaren samen te zien, tot Pepe stierf in 1989. Al snel volgde Busso in 1991 en een jaar later ook Nico in 1992. Yogi bleef echter nog steeds gezond en was uiteindelijk de enige Kortsnuitdolfijn die over was.

De Verhuizing

Begin jaren 90' waren er dus nog maar twee beloegas en één Kortsnuitdolfijn over in het Walarium. Toch was dit verblijf en de shows die met de dieren werden gegeven nog steeds razend populair, ook in de loop van de jaren 90' trokken de dieren veel publiek. In 1999 overleed vervolgens ook Moby. Met het nieuwe millennium voor de deur waren dus alleen Yogi en Ferdinand over. Beide hadden geen soortgenoten meer en door de aangescherpte regels betreft het vangen van wilde dieren was er ook geen mogelijkheid meer om nieuwe dieren te verkrijgen zoals men dat voorheen deed. Deze soorten uit andere dierentuinen krijgen was ook zo goed als onmogelijk, aangezien er geen parken in Europa waren op dat moment die deze soorten in de collectie hadden. Ook was het oude Walarium behoorlijk gedateerd en dat was inmiddels goed te zien aan de kwaliteit en het formaat van het verblijf. Ook in de vroege jaren 2000 gingen de shows door, maar er werden langzaam aan plannen gemaakt om de dieren 'met pensioen te laten gaan'  en eventueel te verhuizen naar een ander park waar zij hun oude dag konden genieten en hun laatste levensjaren met soortgenoten konden leven.

Uiteindelijk kwam Zoo Duisburg tot een akkoord met Seaworld San Diego in de Verenigde Staten. Dit park hield beide soorten zeezoogdieren al en had de middelen om Ferdinand en Yogi te huisvesten in grotere verblijven met soortgenoten. Het kostte een hele hoop papierwerk, maar uiteindelijk op 11 september 2004 reisden de dieren van Dusseldorf naar San Diego in een vrachtvliegtuig. Begeleid door medewerkers van zowel Zoo Duisburg als Seaworld werden de dieren in quarantaine geplaatst. Ferdinand en Yogi werden hier nog een aantal dagen samen gehouden om te kunnen wennen aan hun nieuwe omgeving. Uiteindelijk werden de twee dieren in verblijven geplaatst met soortgenoten. Yogi kwam in een groep terecht met zowel mannelijke als vrouwelijke Kortsnuitdolfijnen en Ferdinand werd in het 'Wild Arctic'  habitat geplaatst waar hij kennis maakte met twee vrouwtjes genaamd Ruby en Muk Tuk evenals een mannelijke beloega genaamd Nanuq. 

Vandaag de dag

• Yogi's nieuwe leven was helaas kort. Hij stierf op 20 november 2004 aan Diabetes mellitus type 1. Hij was op dat moment de oudst bekende Kortsnuitdolfijn ooit.
• Er waren wat dominantie problemen tussen Nanuq en Ferdinand als enige twee mannetjes in de groep. Helaas was Ferdinand hierbij in het nadeel omdat omdat Nanuq betere tanden had.
• Later werd Nanuq verhuisd naar Seaworld San Antonio in Texas, Waardoor Ferdinand nu het enige mannetje was in de groep.
• In juli 2005 verhuisde er een vrouwtje genaamd Allua naar San Diego vanuit  Vancouver Aquarium. Ironisch heeft ze dezelfde naam als één van de oude vrouwtjes in Duisburg.
• Begin 2007 overleed MukTuk aan ouderdom.
• Begin 2008 kwam Nanuq terug in de groep, nu leek de groep wel goed te socialiseren met elkaar en er ontstonden geen gevechten meer tussen Nanuq en Ferdinand.
• Ferdinand leeft tot op de dag van vandaag in Seaworld en is één van de oudste beloegas in gevangenschap
• Ferdinand doet nog altijd mee aan interactieve programma's met bezoekers en inspireert zo al jaren duizenden mensen!

Mijn Stage

Ferdinand en Yogi waren de eerste zeezoogdieren waar ik echt mee in contact kwam tijdens een gezamelijke snuffelstage via mijn schoolklas toen ik in de brugklas zat. Ik was toen echt nog heeeel jong (11) en de taken waren allemaal nog erg 'basic'. Voedsel klaarmaken, gates open en dicht doen, schoonmaken en veel onder toezicht. Het spelen met de dieren tussen de werkzaamheden door was echter geweldig! Ferdinand was gek op aanraken en maakte allemaal leuke geluidjes. Hoewel dit kort was, heeft het heel veel indruk op mij achter gelaten. Dit was ook vlak voor de dieren verhuisd zijn en ik ben heel blij dat ik ze nog mee heb mogen maken. Ik ben later nog een keer terug gegaan naar het oude verblijf dat er nu helemaal verlaten bij ligt. Dat is toch wel raar om te zien.. Ik heb nog een aantal oude foto's kunnen vinden, gemaakt met één van de eerste mini digitale camera's die mijn moeder destijds had. Deze wilde ik graag met jullie delen: